როგორ დავიცვათ კომპიუტერი ან ლეპტოპი ვირუსებისგან? - დეტალური რჩევები
ყოველდღიურად მსოფლიოში რეგისტრირდება 450 000-ზე მეტი ვირუსი. წლიდან წლამდე იქმნება ახალ-ახალი ტიპის საფთხეები და იხვეწება მათთან ბრძოლის გზები. ბოროტმოქმედთა ჩანაფიქრის მიუხედავად ხშირ შემთხვევაში მათგან თავის დაძვრენა საკმაოდ მარტივია. მოცემულ სტატიაში განვიხილავთ, როგორც ვირუსის სახეოებებს, ისე მათგან გათავისუფლების გზებს. აქვე გეტყვით, რომ მხოლოდ ატივირუსი ასეთ საფრთხეებთან საბრძოლველად საკმარისი არ არის.
ვირუსის სახეები
არსებობს სხვადასხვა ტიპის საფრთხეები, რომელმაც შეიძლება შემოაღწიოს ჩვენს კომპიუტერში, დააზიანოს ან მოიპაროს ჩვენი პირადი მონაცემები. გამოიყენოს ჩვენი კომპიუტერი სხვაზე თავდასხმისთვის; გამოიყენოს მაინინგისთვის და ა.შ.
ამიტომ განვიხილოთ თითოეული პოტენციური საფრთხე ცალ-ცალკე.
ჩასატვირთი სექტორის ვირუსები
თქვენი კომპიუტერის დისკში არის სექტორი, რომელიც პასუხისმგებელია იმაზე რომ ოპერაციული სისტემა ჩაიტვირთოს ინტერფეისში. ჩასატვირთი სექტორის ვირუსები აზიანებენ ან აკონტროლებელ დისკის ჩასატვირთ სექტორს. ისინი კომპიუტერს აქცევენ უსარგებლო ნივთად. ამ ტიპის ვირუსს ბოროტმოქმედები როგორც წესი USB-დან ავრცელებენ. ვირუსი ვრცელდება მაშინ როცა მომხმარებელი გამოიყენებს USB მოწყობილობას.
ვებ სკრიპტების ვირუსი
ბრაუზერების უმრავლესობას აქვს მავნე ვებ სკრიპტებისგან დამცავი საშუალებები, მაგრამ ძველ ბრაუზერებს აქვთ ხარვეზები, რომლის საშუალებითაც ვირუსი ახერხებს გაუშვას დამაზიანებელი კოდი თქვენს კომპიუტერში.
ბრაუზერის გამტაცებელი
ვირუსი, რომელიც ცვლის თქვენი ბრაუზერის „სეთინგებს“ და იპარავს მთავარი გვერდის URL-ს, თქვენი ძიების მონაცემებს, გამისამართებთ დამაზიანებელ საიტზე. ეს საიტი კი შესაძლოა ემსახურებოდეს ფიშინგს ან რეკლამას და მიზნად ისახავდეს თქვენი მონაცემების მოპარვას ფულის გამოძალვის მიზნით.
რეზიდენტული ვირუსი
ის აღწევს თქვენი კომპიუტერის მეხსიერებაში და აწყვეტინებს მუშაობას. აღწევს სისტემაში და რჩება უმოქმედოდ მანამ, სანამ მომხმარებელი არ განახორციელებს რაიმე ქმედებას.
პირდაპირი მოქმედების ვირუსები
როდესაც თქვენ რთავთ ერთი შეხედვით მავნე კოდის არმქონე ჩვეულებრვ ფაილს ვირუსი მაშინვე იწყებს მოქმედებას. ეს ვირუსებიც მანამდე რჩებიან უმოქმედონი, სანამ თქვენ კონკრეტულ ქმედებას არ განახორციელებთ.
პოლიმორფული ვირუსები
მავნე პროგრამების ავტორები იყენებენ პოლიმორბულ კოდებს პროგრამის ზომის შესაცვლელად, რათა კარგად დაიმალონ. პოლიმორფული ვირუსის აღმოჩენა ანტივირუსს უჭირს.
ფაილის დამაზიანებელი ვირუსები
იმისთვის, რომ სისტემაში დიდ ხანს დარჩეს, ვირუსი იყენებს ფაილებს დამაზიანებელი კოდის ჩასატვირთად ისეთ მნიშვნელოვან ფაილებში, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან ოპერაციული სისტემის ან სხვა მნიშვნელოვანი პროგრამის გაშვებაზე. ვირუსის აქტივაცია ხდება პროგრამის გაშვების ან სისტემის ჩართვის დროს.
მრავალმხრივი ვირუსები
ეს პროგრამები ვრცელდება ქსელის ან სხვა სისტემების საშუალებით. ახდენენ საკუთარი თავის კოპირებას და შეაქვთ დამაზიანებელი კოდები კომპიუტერის კრიტიკულ რესურსებში.
მაკროვირუსები
Microsoft Office-ის ფაილებს შეუძლიათ მაკროვირუსების გაშვება, რომელიც ზიანს აყენებს თქვენს კომპიუტერს.
რა იწვევს ვირუსების გაჩენას
კომპიუტერული ვირუსები სტანდარტული პროგრამებია. უბრალოდ იმის მაგივრად რომ სასარგებო რესურსები შემოგთავაზოთ, ისინი თქვენს კომპიუტერს აზიანებენ. იმისთვის რომ ვირუსი გაეშვას, კონკრეტული ქმედება თავად უნდა განახორციელოთ. ზოგ შემთხვევაში ის ეშვება თქვენი ბრაუზერიდან, ან სხვა ქსელური კომპიუტერიდან. თანამედროვე ბრაუზერებს აქვთ ვირუსისგან დაცვის შესაძლებლობა, მოძველებულებში კი მან მარტივად შეიძლება შეაღწიოს რაიმე პროგრამული ხარვეზის საშუალებით.
კომპიუტერული ვირუსი ვრცელდება სხვადასხვა გზით. ერთ-ერთი გავრცელებული სახეა ფიშინგის წერილი. ასევე არსებობს პროგრამის ისეთ სერვერზე განთავსება რომელიც კანონიერ პროგრამას გპირდებათ სინამდვილეში კი თქვენს პროგრამას აზიანებს.
რა არის ჭია (Worm)
„ჭია“ არის პროგრამა, რომელიც აქტიურდება დამოუკიდებლად ან მომხმარებლის დახმარებით/ქმნის თავის კოპიებს და ვრცელდება სხვა მოწყობილობებზე ადგილობრივი ქსელის ან ინტერნეტის საშუალებით. ასევე არიან ტროიანისა და ვირუსების გადამტანები.
რა არის ტროიანი
ტროიანი წარმოადგენს კომპიუტერის მავნებელს, რომელიც შეფუთულია, როგორც უსაფრთხო. ის ავტომატურად არ იწარმოება და არ ვრცელდება. სამაგიეროდ შეუძლია პაროლის და სხვა პირადი ინფორმაციის მოპარვა, მომხმარებლის აქტივობების მეთვალყურეობა კომპიუტერზე ან მისი კომპიუტერის ბოროტი მიზნებისთვის გამოყენება.
რა არის ბექკოდი
ბექკოდი არის კომპიუტერის ფარული, დისტნაციურად მართვის საშუალება. მუშაობს პროგრამული უზრუნველყოფის ხარვეზების ხარჯზე. ბექკოდის მეშვეობით ბოროტმოქმედი სრულად იღებს მსხვვერპლის კომპიუტერზე კონტროლს. მისი საშუალებით შესაძლებელია ინფორმაციის კოდირება და ამ ხერხით თანხის გამოძალვა მომხმარებლისგან.
რა არის Adware
ყველა ჩვენგანს გამოუყენებია უფასო სოფტი, რომელიც სარეკლამო შეტყობინებებს იყენებს და რომლის გათიშვაც ლიცენზიის ყიდვის შემდეგ შეგვიძლია. ამგვარ რეკლამაში ცუდი არაფერია, თუ ფონურ რეჟიმში ის თქვენს პირად ინფორმაციას არ აგროვებს. მისი მუშაობის მეორე საშუალება ბრაუზერია. მისი დემონსტრირება აქტიურად ხდება ახალ გახსნილ ბრაუზერის ფანჯრებში და ანელებს კომპიუეტრს. Adware — მსოფლიოში ერთ-ერთი გავრცელებული საფრთხეა. თუმცა ის კიბერსაფრთხეზე მეტად თავის მომაბეზრებელი პროგრამაა და ნაკლებად საფრთხის შემცველად მიიჩნევა.
როგორ ხვდებიან ვირუსები კომპიუტერში
ვირუსები კომპიუტერში შესაღწევად სხვადასხვა საშუალებით ვრცელდება:
- SSD, HDD დისკები და ფლეშკები;
- ინტერნეტი (საიტები, მეილი, ფაილები და ა.შ.);
- სოციალური ინჟინერია (სხვადასხვა ლინკები, რომელიც იმეილით ან მესენჯერით ვრცელდება);
- “გატეხილი“ პროგრამები;
- „უფასო“ პროგრამები.
დავირუსების ნიშნები
როგორც უკვე მიხვდით ვირუსები ფარული გზით ვრცელდება და ჩუმად ასრულებს თავის დავალებას. მათი შემჩნევა სხვადასხვა ნიშნით შეგვიძლია:
- კომპიუტერის მუშაობის შენელება და სხვადასხვა შეცდომები ჩატვირთვის დროს;
- თქვენი პირადი მონაცემების ქსელში გავრცელება (მაგ: მეილის);
- გაურკვეველი აპლიკაციები გამოჩენა;
- ანტივირუსული პროგრამა არ ექვემდებარება განახლებას;
- გაზრდილი ქსელური აქტივობა. მიაქციეთ ყურადღება უცნაურად გაზრდილ ტრეფიკს;
- ბრაუზერში ფანჯრები თავისით იხსნება;
- გაქვთ სპამის დიდი რაოდენობა.
კომპიუტერული ვირუსებისგან დაცვა
ვირუსების დიდი ნაწილი შექმნილია Windows-სთვის, თუმცა მათი მსხვერპლი შეძილება გახდეს Android და iOS-იც.
როგორც წესი საიტის მისამართი იწერება პროტოკოლით HTTPS, თუ ლინკზე რომელზეც გადახვედით მსგავსი პროტოკოლი არ გხვდებათ, დიდი ალბათობით ეს რესურსი არ არის სანდო.
ცალკე უნდა მოვიხსენიოთ საიტები, რომლებიც ფიშინგით არიან დაკავებულები. ძალიან ხშირად ხდება ავტორიტეტული საიტებისა და ლოგოების გამოყენება ამ მიზნისთვის. ამიტომ აუცილებლად მიაქციეთ ყურადღება ვებსაიტის მისამართს. ასევე, ხდება აუთენტური საიტების დუბლირება სხვა დომენებზე, სადაც ის ვიზუალურად ძნელი გასარჩევია ორიგინალისგან.
როგორ დავიცვათ კომპიუტერი ვირუსებისგან
დააყენეთ ანტივირუსი: ანტივირუსი უნდა მუშაობდეს ნებისმიერ მოწყობილობაზე, რომელიც ინტერნეტთან არის დაკავშირებული. ეს არის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაბიჯი ვირუსისგან თავის დასაცავად. ანტივირუსი აფერხებს ვირუსის გავრცელებას და საიმედოდ იცავს თქვენს კომპიუტერს. დღეს, საკმაოდ არის უფასო ანტივირუსები, რომლებიც მოერევიან ძირითად საფრთხეებს. არ არის აუცილებელი ფასიანი ანტივირუსის შეძენა და დაყენება.
ლინკები და ფიშინგი
როდესაც ხსნით საიტს ეშვება განსხვავებული სკრიპტები, თქვენს კომპიუტერში კი ხშირად ამოხტება სხვადასხვა ფაილები და აპლიკაციები. მათ შორის ხშირად გვხვდება ვირუსები. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ასეთ ლინკებზე არ გადახვიდეთ და არ დააყენოთ თქვენს კომპიუტერში უცნობი პროგრამა. დაიმახსოვრეთ, რომ ბრაუზერი ის ძირითადი არხია, საიდანაც ვირუსის თქვენს კომპიუტერში მოხვედრაა შესაძლებელი.
ზოგადად, ერიდეთ უცხო რესურსებს, ყოველთვის გადაამოწმეთ მასი ავთენტურობა პირადი მონაცემების შეყავანამდე (თუნდაც ელ-ფოსტის).
ხშირად დააფდეითეთ ოპერაციული სისტემა
წამყვანი ოპერაციული სისტემების დეველოპერები ხშირად პოულობენ ახალ-ახალ ხარვეზებსა და ბაგებს, რომელთა საშუალებით ვირუსმა შესაძლოა თქვენს კომპიუტერში შემოაღჭიოს. ამიტომ ხშირად დაფდეითეთ ოპერაციული სისტემა.
დისკები და ფლეშკები. არასოდეს ჩართოთ უცნობი ფლეშკა ან დისკი. ჩართვის შემთხვევაში კი ყოველთვის ჩართეთ ანტივირუსული სკანერი.
რეკლამა და იმეილი. არასოდეს ჩამოტვირთოთ უცხო ადრესატისგან გამოგზავნილი წერილიდან რაიმე დოკუმენტი და არ გადახვიდეთ წერილში არსებულ ლინკზე.
ამგვარად, თუ არ გადახვალთ უცხო, გაურკვეველი წარმოშობის ლინკებზე, არ ჩამოტვირთავთ არასანდრო დოკუმენტებს, არ გამოიყენებთ უცხო ფლეშკებს და დააყენებთ თქვენს კომპიუტერზე კარგ ანტივირუსს, შეგიძლიათ დარწმუნებული იყოთ, რომ ვირუსებისა და სხვა მავნე პროგრამებისგან სათანადოდ იქნებით დაცულები.
ჩვენთან, Laptops.ge-ზე, შეგიძლიათ შეიძინოთ ლეპტოპები, რომლებზეც სულ ბოლო განახლების და ვერსიის სისტემები აყენია. ასევე, მოთხოვნის მიხედვით ვაყენებთ უფასო ანტივირუსებს და სანდო პროგრამებს, სადაც არ შეგაწუხებთ მსგავსი პრობლემები.
